Sta je voor de keuze om teksten al dan niet in vertaalgeheugens te laten vertalen, dan is het belangrijk om te weten wat een vertaalgeheugen is en hoe het werkt. Pas dan kun je een weloverwogen keuze maken voor je eigen situatie.

Wat is een vertaalgeheugen?
Vertaalgeheugens, ook wel CAT tools genoemd, zijn databases waarin segmenten (zinnen en zinsdelen) uit bron- en doeltaal worden opgeslagen. Brontaal is de taal van waaruit vertaald wordt; doeltaal de taal waarin vertaald wordt. Zinnen uit eerdere vertalingen kunnen dan  steeds weer gebruikt worden als basis voor de nieuwe vertalingen.
Alleen wanneer je vertaalgeheugens goed onderhoudt en ze klant-vertaler-gebonden houdt, dan blijven deze geheugens ‘zuiver’. Consistentie in stijl en woordgebruik is dan gewaarborgd. In de praktijk zie je met name bij de grote vertaalbureaus of linguïstische bemiddelaars, dat ze de geheugens van meerdere vertalers en/of bedrijven/klanten bij elkaar voegen. De verschillende stijlen en voorkeurstermen worden dan vermengd; het vertaalgeheugen raakt ‘vervuld’. Het vertaalbureau haalt hier voor zichzelf vaak veel financieel voordeel uit, maar het komt de kwaliteit en consistentie van een tekst uiteindelijk niet ten goede.
VERA koppelt een vast team van vertalers aan de klant , zodat een ‘zuiver’ geheugen opgebouwd en behouden kan worden. Het klantspecifieke geheugen kan dan gezond groeien en consistentie in stijl en woordgebruik voor de toekomst is gegarandeerd. 

Hoe werkt zo’n vertaalgeheugen?        
Tijdens het vertaalproces wordt de database voortdurend ‘afgetast’. Van iedere zin wordt gecontroleerd of deze (gedeeltelijk) ooit eerder is vertaald. In dat geval verschijnt de voorvertaling automatisch in beeld. De zin uit de brontekst hoeft overigens niet 100% te matchen met de gevonden zin uit het geheugen, maar kan er grotendeels op lijken. We noemen dat een ‘fuzzy match’.  De vertaler zal deze voorvertaling nog moeten controleren en eventueel redigeren. Voordeel is dat deze zin niet helemaal opnieuw vertaald hoeft te worden. Ieder vertaalgeheugen is uniek als het per klant en per taalcombinatie bijgehouden en opgeslagen wordt. Het mag dan ook niet voor andere klanten, bedrijven en/of door andere vertalers gebruikt worden.

Wat zijn de voordelen
Mits een vertaalgeheugen klant-vertaler-specifiek en ‘zuiver’ is, heeft dit de volgende voordelen:

• Consistentie in woordgebruik
• Behoud van eenzelfde stijl
• Tijdwinst door versneld vertaalproces
• Kostenbesparing op (lange) termijn

Wanneer levert een vertaalgeheugen echt de voordelen?
De eerste vertaalgeheugens dateren van begin jaren negentig. Met name de vliegtuig- en auto-industrie haalden daar hun voordelen mee. Deze bedrijven hadden uitgebreide technische handleidingen (vaak enkele honderden pagina’s dik), waarbij de instructieboeken van het ene voertuig veel overeenkomsten vertoonden met die van het andere type voertuig. De technische schrijvers hergebruiken immers teksten waar dat kon. Technische handleidingen, maar ook handleidingen bij smartphones, keukenapparaten e.d. lenen zich uitstekend om te bewerken in vertaalgeheugens. Ook het vertalen van algemene voorwaarden en jurisprudentie zoals overeenkomsten, notariële akten e.d. lenen zich vaak voor bewerking in geheugens.

Wanneer is een vertaalgeheugen minder geschikt?
Voor het vertalen van wetenschappelijke artikelen, creatieve content zoals brochures en websites, zijn vertaalgeheugens minder geschikt. Voordelen op gebied van consistentie zijn er zeker wel. Maar het financiële voordeel en een versneld vertaalproces haal je hier niet direct uit. Creatief vertalen is meer een zaak van copywriting. De boodschap moet niet alleen correct worden vertaald, deze moet ook nog eens de juiste ‘tone of voice’ uitstralen. Vaak is het SEO-technisch juist goed om woorden af te wisselen. En dat bereik je juist beter zonder tussenkomst van een vertaalgeheugen, dat de content juist uit zijn context haalt.  

Meer weten?
vertaling@veradings.nl